Wykonywanie obowiązków pracowniczych w godzinach nadliczbowych to dość częste zjawisko występujące w polskich przedsiębiorstwach. Jednak wydawanie pracownikowi polecenia, dotyczącego wykonania dodatkowych zadań ponad wymiar czasu jego pracy, powinno występować tylko w określonych w kodeksie pracy sytuacjach.
W jakich przypadkach pracodawca może zlecić podwładnemu nadgodziny?
Zgodnie z Artykułem 151. §1 k.p. „praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi prace w godzinach nadliczbowych.” Taki rodzaj wykonywania obowiązków dopuszczalny jest w następujących sytuacjach:
- Gdy wystąpi konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii
- W razie wystąpienia szczególnych potrzeb pracodawcy (zalicza się do nich potrzeby nadzwyczajne związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą)
Należy pamiętać, że w tym drugim przypadku, liczba przepracowanych godzin nadliczbowych nie może przekroczyć dla pojedynczego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. W ciągu doby, pracownik może maksymalnie przepracować pięć godzin nadliczbowo (konieczność zachowania 11 godzinnego nieprzerwanego odpoczynku na każdą dobę).
Kto nie może pracować w godzinach nadliczbowych?
W świetle obowiązującego prawa, nie wszystkie osoby mogą wykonywać nadgodziny. Do tej grupy zalicza się:
- Kobiety będące w ciąży
- Pracowników sprawujących opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło lat czterech (w tym przypadku podwładny może pracować w godzinach nadliczbowych tylko, jeśli wyrazi na to zgodę)
- Pracowników młodocianych i tymczasowych
- Pracowników z niepełnosprawnością. Wyjątkiem są sytuacje, w których lekarz wyrazi zgodę na wykonywanie nadgodzin lub osoby te zatrudnione są przy pilnowaniu
- Osoby zatrudnione na stanowiskach, na których występuje przekroczenie najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
Dodatek do wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach
Za wykonywanie obowiązków pracowniczych w godzinach nadliczbowych pracownik powinien otrzymać czas wolny od pracy (w tym samym wymiarze godzin, co przepracowane nadgodziny w przypadku złożenia pisemnego wniosku) lub dodatek pieniężny doliczony do wypłaty. Zgodnie z art. 1511 kodeksu pracy dodatek ten winien wynosić:
1. 100% wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach przypadających:
- W nocy
- W niedziele i święta, które nie są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy
- W dni wolne od pracy udzielone pracownikowi w zamian za pracę w niedziele lub w święta, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy
2. 50% wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż powyższe.
Jeśli nie mamy pewności, że przepracowane przez nas nadgodziny są rozliczane w prawidłowy (niekrzywdzący) sposób lub uważamy, że otrzymywana rekompensata za nadprogramowe godziny jest niezgodna z przepisami, to powinniśmy zgłosić się do adwokata (https://bskancelaria.pl), który pomoże nam dochodzić swoich praw i będzie nas reprezentował w sądzie w razie ewentualnej rozprawy.